آنچه به افراد گفته و نسبت داده ميشود، اگر سخن عادي و متعارف نباشد و گوينده با قصد سوء، اقدام به گفتن كرده باشد، سه گونه است:
ماده ی ۶۹۷: هرکس به وسیله ی اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله ی درج در روزنامه و جرائد یا نطق در مجامع یا به هر وسیله ی دیگر به کسی امری را صریحا نسبت دهد یا آن ها را منتشر نماید که مطابق قانون آن امر جرم محسوب می شود و نتواند صحت آن را ثابت نماید، جز در مواردی که موجب حد است، به یک ماه تا یک سال حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق یا یکی از آن ها ، حسب مورد، محکوم خواهد شد. .........................
تفاوت توهين با افترا آن است که افترا نسبت دادن صريح عمل مجرمانه به غير و متضمن اسناد و اخبار است اما در توهين، مرتکب قصد انشا و هتک حرمت دارد. پس اگر شخص به قصد انشا و هتک حرمت مثلا به کسى بگويد: «دزد»، مفتري محسوب نمى‌شود؛ زيرا منظور اسناددهنده توهين و تحقير طرف اسناد بوده است، نه اينکه در واقع او را به ارتکاب عمل دزدي متهم کند؛ همچنين است دادن نسبت‌هاي کلى و غيرصريح مانند جانى، يا فاسق که فاقد صراحت کافى است و به نوع جرم منتسب اشاره ندارد. الته اين اعمال ممکن است از مصاديق توهين محسوب شوند ...................................
شرط نخست تحقق افترا، انتساب جرم به ديگري است. نسبت دادن اعمالي که جرم نيست ولي برخلاف شرع يا شأن يا حتي مستوجب تعقيب اداري يا انتظامي باشد، موجب محکوم شدن مرتکب به اعتبار ماده فوق نمي‌شود. براي مثال اگر کسي، ديگري را متهم به بيتقوايي، بي‌عدالتي و نظاير اينها کند، مرتکب افترا نشده است. نکته ديگر اين است که قيد واژه «کسي» تنها مربوط به اشخاص حقيقي ميشود و نمي‌توان اشخاص حقوقي را مورد شمول قرار داد. شرط دوم تحقق افترا، صراحت انتساب است ...........................
افترا به معناي دروغ بافتن، بهتان و تهمت‌زدن است, اين جرم بسيار قديمي است به‌طوري که مطابق ماده يک مجمع‌القوانين حمورابي، کسي که اتهامي به شخص ديگري وارد و وي را به قتل متهم ميساخت و نميتوانست آن اتهام را ثابت کند بايد کشته ميشد. افترا و نشر اکاذيب از موضوعاتي است که در جوامع و اديان مختلف از آنها به‌عنوان اعمال شيطاني ياد شده است. در قرآن کريم بهتان و افترا از معاصي بزرگ و مخالف با اسلام معرفي شده است. ..............................
جرم توهين علاوه بر عنصر قانوني که مورد اشاره قرار گرفت، داراي عنصر مادي و عنصر معنوي است. خزايي با بيان اين مطلب مي‌افزايد: عنصر مادي جرم توهين عبارت است از رفتار فيزيکي، شرايط و اوضاع و احوال و نتيجه حاصله. رفتار فيزيکي جرم توهين ميتواند به شکل گفتار، کردار، نوشتار و حتي اشارات مختلف دست و چشم و نظاير اينها باشد. ...............................
