در ماده ۲۷۶ قانون امور حسبی برای وصیت نامه قابل پذیرش در دادگاه‌ها، پنج نوع وصیت شامل خودنوشت ، وصیت رسمی ، سری پیش‌بینی شده ، وصیت تملیکی و وصیت شفاهی است. طبق ماده ۲۷۸ قانون امورحسبی ، وصیت‌نامه رسمی ، وصیتی است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می شود، همچنین وصیت‌نامه خودنوشت وصیتی است که تمام آن به خط موصی نوشته شده و دارای تاریخ، روز، ماه و سال به خط موصی بوده و به امضای او رسیده باشد.
قانونگذار در ماده 837 قانون مدنی ايران، اعلام کرده است که اگر شخصی به موجب وصيّت، يك يا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم كند، وصيت مزبور نافذ نيست. به اعتقاد فقهای امامیه، هر گاه شخص وصیتی کند که بر اساس آن، بخواهد یکی از ورثه را از ارث محروم کند، چنین وصیتی صحیح نیست.
هر از گاهی این اتفاق می افتد که خانواده ای که به تازگی یکی از اعضای خود را از دست داده است، با کسانی مواجه می شوند که ادعا می کنند فرد متوفی قبل از فوت خود، به آنها بدهی داشته است و این موضوع ممکن است مشکلاتی را برای بازماندگان ایجاد کند. برای جلوگیری از اتفاق افتادن چنین مسایلی، توجه به بعضی نکات ضروری به نظر می رسد.
براساس ماده ۸۶۱ قانون مدنی زن پس از مرگ همسرش ارث می‌برد به شرط این که در عقد دائم او بوده و قبل از مرگ شوهرش زنده باشد. اما ماده ۸۸۰ قانون مدنی می‌گوید: «اگر زن که وارث شوهر است و او را به قتل عمد رسانده باشد، ارث نخواهد برد.
با توجه به ماده ۹۰۷ قانون مدنی در مورد ارث بردن فرزندان از مادر چنان چه مادری فوت کند و ابوین او (پدر و مادر) نیز فوت کرده باشند و یک یا چند فرزند داشته باشد ترکه مادر به شرح ذیل بین وارث تقسیم می‌شود.
ورثه تا زمانی که دیون متوفی و واجبات مالی متوفی را نپردازند و تکلیف وصیت متوفی را روشن نکنند، مالک ترکه‌ٔ او نخواهند شد. در خصوص وصیت نسبت به بیش از ثلث اموال، ورثه الزامی به عمل به آن ندارند مگر اینکه وصیت زیاده بر ثلث را اجازه کنند.
زوج و زوجه از افرادی هستند که همیشه و تحت هر شرایطی از سهم ارث خود برخوردار می‌شوند و هیچ وارث دیگری نمی‌تواند آنها را به طور کلی از ارث محروم کند. اما وجود فرزند برای متوفی می‌تواند میزان سهم آنها را از حداکثر به حداقل کاهش دهد.
افرادی که می‌توانند از مورث ارث ببرند یا از بستگان نسبی هستند که به وسیله‌ٔ خون پیوند دارند یا بستگان سببی که به واسطه‌ٔ ازدواج ارث می‌برند.
شرط اصلی ارث بری بر اساس ماده ۸۷۵ قانون مدنی زنده بودن در زمان فوت مورث است. اگر جنینی موجود باشد، به شرطی جزء ورثه خواهد بود که نطفه‌ٔ او در زمان فوت مورث موجود باشد و زنده متولد شود. حتی اگر بلافاصله بعد از تولد بمیرد.
چه موانعی برای دریافت ارث وجود دارد ؟ مواردی وجود دارد که اگر در افراد موجود باشد، امکان برخورداری آنان از ارث وجود ندارد. یکی از این موانع «قتل» است. فردی که فوت او باعث ارث بری می‌شود، مُورث نامیده می‌شود. اگر فردی مورث خود را عمدا بکشد از او ارث نمی‌برد.
