خانواده به عنوان یک عنصر اساسی نقش مهمی در رشد کودکان دارد. اما گاهی والدین به دلیل مسائلی طلاق می گیرند و از هم جدا می شوند که تاثیر زیادی در آینده فرزندانشان دارد. از این رو، حضانت فرزندان یکی از موضوعات مهم در حوزه حقوق خانواده است و در این راستا قانونگذار برای سامان بخشیدن به حضانت فرزندان پس از طلاق، مجموعه ای از مقررات را پیش بینی کرده است.
حضانت به معنای ساست که هم حق و هم تکلیف پدر و مادر است و هیچ یک از والدین نمی توانند از این وظیفه صرف نظر کنند، بنابراین باید حتی پس از جدایی از فرزندان خود مراقبت کنند. حضانت فرزندان پس از طلاق با یکی از والدین است که بسته به سن فرزند و دختر یا پسر بودن فرزند به پدر و مادر واگذار می شود.
بنابراین در این مقاله به این سؤالات پاسخ خواهیم داد که حضانت فرزندان پس از طلاق بر عهده کدام پدر و مادر خواهد بود و سپس به پایان دوره حضانت و مدت حضانت فرزند می پردازیم. کودک مسئول است که پدر و مادر است و در نهایت به بررسی حضانت فرزند با مادر و حضانت فرزندان بالای 18 سال می پردازیم.
سن حضانت فرزند
قانون حضانت کودک را به والدین سپرده است و هر دو باید در رشد کودک نقش داشته باشند. اولاً والدین باید در مورد حضانت فرزندان به توافق برسند، اما در صورت عدم توافق بین آنها، قانون بین آنها حکم می کند.
پسر و دختر تا سن 7 سالگی نزد مادر می مانند و پس از آن دختر تا 9 سالگی و پسر تا 15 سالگی با پدر خود زندگی می کنند و پس از این سن، پسر و دختر حضانت را ترک می کنند و باید خودشان تصمیم بگیرند کسانی که می خواهند با پدر یا مادر خود زندگی کنند.
اگر پدر صلاحیت اخلاقی نداشته باشد، مثلاً اگر معتاد باشد، بعد از 7 سالگی حضانت فرزندان به مادر واگذار می شود، اما پدر باید در تمام مراحل زندگی فرزندان را تامین کند. باقی مانده است اما این قانون تغییر کرده و از سال 1382 این سن به 7 سال تغییر یافته است.
حضانت فرزند بالای 18 سال
پیش تر گفتیم که حضانت بچه تا 7 سالگی با مادر است و پس از آن به پدرش سپرده خواهد شد . اما این سوال باقی می ماند که پس از این که فرزند از دوران طفولیت خارج شد ، یا به عبارتی بالغ شد ، تکلیف حضانت او چه می شود ؟
پس از بلوغ فرزند ، او خود تصمیم می گیرد که با کدام یک از والدین خود زندگی کند و دادگاه هم باید به تصمیم او احترام بگذارد . این سن بلوغ در قانون مدنی مشخص شده است : ” سن بلوغ در پسر پانزده سال تمام قمری و در دختر نه سال تمام قمری است. ”
نتیجه این که فرزند بالای 18 سال از حضانت خارج می شود و بحث حضانت منتفی است .
سلب حضانت فرزند بعد از طلاق
اگر مادر تا سن 7 سالگی دیوانه شود یا دوباره ازدواج کند، حضانت به عهده پدر است. اما شرایط دیگری نیز وجود دارد که حضانت فرزند پس از طلاق توسط یکی از طرفین سلب می شود. قانون می گوید که حضانت فرزندان را نمی توان از کسی گرفت مگر به دلایل قانونی.
ماده 1173 قانون مدنی در این خصوص می گوید:
اگر به دلیل عدم مراقبت یا انحطاط اخلاقی والدین حضانت، سلامت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل به خطر بیفتد، دادگاه می تواند بنا به درخواست بستگان طفل یا به درخواست ولی طفل یا رئیس حوزه قضایی تصمیم بگیرد. . برای حضانت کودک مناسب تشخیص داده شود.
در ادامه این قانون شرایطی که منجر به سلب حضانت فرزند پس از طلاق می شود، مشخص شده است.
موارد زیر نمونه هایی از عدم مراقبت یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است:
1) اعتیاد مضر به الکل، مواد مخدر و قمار.
2) شهرت به فساد اخلاقی و فحشا.
3) داشتن بیماری روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
4) کودک آزاری یا اجبار به انجام مشاغل غیراخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی گری و قاچاق.
5) تکرار ضرب و جرح خارج از عرف.
گفتنی است این موارد را می توان از مصادیق عدم صلاحیت معرفی کرد و در صورت احراز شرایط دیگری که سلامت روحی و جسمی طفل را به خطر می اندازد، طبق نظر دادگاه صالح، حضانت طفل پس از طلاق سلب خواهد شد. .
اجرای حکم حضانت دادگاه
پس از صدور حکم دادگاه ، طرفین باید به دستور قاضی مبادرت ورزند. اگر هر یکی از ابوین به حکم حضانت فرزند بعد از طلاق قاضی داشته باشند می توانند درخواست دادگاه تجدید نظر یا فرجام خواهی داشته باشند که برای به نتیحه رسیدن و تغییر حکم باید مدارک جدید و یا اظهارات محکم تری بیان نمود.
اما اگر حکم دادگاه تغییر نکرد و به طور قطعی صادر شد ، ابوین باید آن را اجرا کنند و اگر از انجام آن امتناع ورزند ، عواقب قانونی متوجه آن ها خواهد بود. در ماده ی ۴۰ قانون حمایت از خانواده در این مورد چنین گفته شده است :
“هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذی نفع و به دستور دادگاه صادرکننده رأی نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می شود.”
همچنین کسی که حضانت فرزند را بعد از طلاق به عهده دارد ، نگهداری از فرزند جزوی از تکلیف او می شود و اگر از این مورد امتناع بورزد ، مجددا می تواند مورد پیگیری قانون قرار بگیرد که حکم این مورد به این شکل است :
- هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت فرزند بعد از طلاق به عهده آنها است از نگاهداری او امتناع کند.
- در صورت امتناع یکی از ابوین حاکم باید به تقاضای دیگری یا به تقاضای قیم یا یکی از اقرباء و یا به تقاضای مدعی‌العموم نگاهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده او‌ست الزام کند.
- در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد به خرج مادر تامین کند.
دریافت حضانت فرزند بعد از طلاق یا سلب آن از دیگری به راحتی صورت نمی گیرد. شما هر کدارم از ادعای خود را مبنی بر عدم صلاحیت طرف دیگر را باید با اظهارت کاملا قانونی و منطقی بیان کنید و در غیر این صورت درخواست شما رد می شود.
چنانچه قصد دارید با بهترین وکیل حضانت فرزند در ارتباط باشید با شماره تماس بگیرید و با تیم صدای وکیل همراه باشید.
مقالات مرتبط:
اجرای مهریه فوری