آشنایی با‌مالیات بر ارزش افزوده|وکیل حقوقی|وکیل پایه یک دادگستری

مشاوره حقوقی رایگان با وکیل خوب دادگستری

مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات عام (برعموم کالاها و خدمات مگر موارد معاف تعلق می‌گیرد) است که بصورت چند مرحله‌ای از اضافه ارزش کالاهای تولید شده و یا خدمات ارائه شده در مراحل مختلف تولید و توزیع اخذ می‌شود. به عبارت دیگر مالیاتی است که در طول فرآیند تولید و خدمات از محل تولید تا فروش کالا به مشتری نهایی، ‌مرحله به مرحله اخذ می‌شود. از این روش که توسط فون زیمنس‌‌ (Fone Simence) آلمانی در سال 1881ابداع شد، برای اولین و به طور رسمی در سال 1945 در کشور فرانسه بصورت مالیات بر کالاهای مصرفی در مرحله تولید استفاده شد که البته در سال 1986 آن را به طور جامع تا مرحله خرده فروشی گسترش داد . از این روش امروزه بیش از 120 کشور جهان استفاده می کنند و تعداد زیادی از کشورها درصدد پیاده کردن آن در نظام اقتصادی خود هستند. نکته مهم آنکه چون جمع ارزش افزوده‌های بنگاه‌های اقتصادی در یک کشور،‌ برابرتولید ملی همان کشور است (استهلاک +‌سود +‌اجاره+‌بهره +‌دستمزد = معاملات واسطه ای – کل معاملات = ارزش افزوده)‌، ‌بنابراین مالیات بر ارزش افزوده، برابر مالیات بر تولید ناخالص ملی است، به عبارت دیگر پایه مالیات بر ارزش افزوده ،‌تولید ناخالص ملی است.
مثال:
در این نوع مالیات در هر مرحله از تولید یا توزیع کالا به هر میزان که ارزش محصول تولیدی افزایش می‌یابد به همان میزان خریدار هزینه‌ای را پرداخت می‌کند. به طور مثال اگر تولیدکننده گندم، گندم خود را تحویل کارخانه آرد دهد و کارخانه آرد علاوه بر گندم مواد دیگری را خریداری کرده و با ترکیب آنها محصولی به نام آرد را تحویل فرایند بعدی تولید دهد، در این مرحله ارزش ورودی و خروجی کالا به این واحد تولیدی اندازه‌گیری شده و تقاضل آن به عنوان ارزش افزوده محسوب می‌شود.
تا پیش از این در هر مرحله تولید کل ارزش محصول مشمول مالیات می‌شد ولی با تصویب این قانون تنها مابه‌التفاوت ارزشی که در آن مرحله ایجاد شده است، ملاک عمل برای اخذ مالیات بر ارزش افزوده قرار می‌گیرد. به طور مثال یک کیلو گندم که 300 تومان ارزش دارد تبدیل به یک کیلو آرد شده که ممکن است 400 تومان ارزش داشته باشد . بنابراین مالیات بر ارزش افزوده نسبت به آن 100 تومان ارزش ایجاد شده اخذ می‌شود نه نسبت به کل 400 تومان.
در هر مرحله‌ای از این نظام مالیاتی کسی که مالیات را پرداخت کرده اگر در چرخه تولید و توزیع باشد و مودی مالیاتی محسوب شود، بعد از فروش کالا مالیات پرداختی خود را از اداره مالیاتی پس خواهد گرفت. چون در فرایند تولید و توزیع، تولیدکننده و توزیع‌کننده مالیاتی پرداخت نمی‌کند. بلکه این مبلغ توسط مصرف کننده نهایی پرداخت می‌شود و به همین دلیل این مالیات بر مصرف است نه تولید.
پرداخت مالیات بر اساس روش فاکتورنویسی است و فروشنده هنگام فروش محصول خود به مشتری باید اطلاعاتی را در فاکتور ثبت کند که شامل مقدار محصول، ارزش واحد محصول، زمان مبادله، واحد فروشنده کالا و نیز رقم مالیات بر ارزش افزوده باشد.
نکته: میزان مالیات بر ارزش افزوده در ایران تنها 3 درصد است در حالی که در 70 درصد کشورهایی که از این نوع مالیات استفاده می کنند، نرخ مالیات بر ارزش افزوده بیش از 15 درصد است.