انحصار وراثت یکی از موضوعات حقوقی است که بسیاری از افراد در طول عمر خود با آن روبرو میشوند. برای انجام این فرایند و تقسیم ارث، طی کردن مراحل خاصی لازم است که بدون آگاهی اولیه میتواند چالشبرانگیز باشد. در نتیجه، اگر از قبل با این مراحل آشنا شوید، کار شما آسانتر خواهد شد. در پیشرو با ما همراه شوید تا بیشتر در مورد این موضوع بدانید.
انحصار وراثت چیست ؟
وقتی شخصی درگذشته میشود، اموال و داراییهای او به ورثههایش منتقل میشود. این فرایند هنگام تایید مرگ فرد آغاز میشود. پس از تایید مرگ، ورثههای متوفی معین میشوند و میتوانند برای دریافت حصر وراثت به مراجع مربوطه مراجعه کنند. هنگامی که ورثهها برای دریافت حقوق میراث خود به مراکز دولتی مراجعه میکنند، گواهی انحصار وراثت مورد نیاز است. این گواهی، مدرکی قانونی است که به ورثهها امکان میدهد حق میراث خود را دریافت کنند. مراحل مرتبط با انحصار وراثت باید به دقت توسط ورثهها انجام شود. همچنین، باید توجه داشت که میراث فقط شامل داراییها نیست، بلکه بدهیها و مطالبات فرد نیز قابل ارثبری است.
برای کسب اطلاعات دقیقتر در مورد مراحل و جزئیات انحصار وراثت، با ما همراه باشید.
هدف اصلی از انحصار وراثت
هدف اصلی از انحصار وراثت تأسیس هویت قانونی وراث و تعیین سهم آنها در داراییها و بدهیهای متوفی است.
انحصار وراثت یک فرایند حقوقی است که با هدف تعیین وراث قانونی یک متوفی و سهمالارث آنها در داراییها و بدهیهای وی انجام میشود. این فرایند باعث میشود تا از سوءاستفاده احتمالی از اموال متوفی جلوگیری شود و مطمئن شود که هر وارث به حق میراثی خود برسد.
انواع گواهی انحصار وراثت
برای کسب حق انحصار وراثت ، نیاز به گواهی ویژهای است که به دو دسته محدود و نامحدود تقسیم میشود.
بسته به ارزش اموال فرد متوفی، نوع گواهی مشخص میشود. اصلیترین تمایز میان گواهیهای محدود و نامحدود، در میزان اموال، فرآیند اداری و زمان مورد نیاز برای اخذ آن است.
به طور خلاصه، اگر فرد متوفی دارای اموال باشد، باید گواهی نامحدود دریافت کند، و در صورت عدم داشتن اموال، گواهی محدود کافیست.
هزینه دریافت هر دو نوع گواهی یکسان است، ولی زمان لازم برای اخذ گواهی نامحدود به علت فرایندهای نظیر انتشار آگهی بیشتر است (آگهی توسط شعبه حل اختلاف بلاعوض منتشر میشود). وکلای متخصص در این زمینه، زمان صدور گواهی نامحدود را ۴۰ روز و محدود را یک هفته تعیین کردهاند. این گواهیها برای مدت نامحدود معتبر هستند.

آیا بدون گواهی انحصار وراثت میتوان ارث را تقسیم کرد؟
این پرسش از مهمترین سوالاتی است که اغلب به وکلا مطرح میشود. تقسیم اموال یک متوفی قوانین و مقررات خاص خود را دارد و عدم رعایت آنها ممکن است آثار حقوقی گستردهای برای وراث بیاورد. یکی از این قوانین کلیدی، دریافت گواهی حصر وراثت است. بدون آن، عملیاتهایی نظیر انتقال اموال و دسترسی به حسابهای بانکی متوفی امکانپذیر نیست.
به طور کلی، اخذ این گواهی ضروری و الزامی است مگر در مواردی خاص. به عنوان مثال، اگر بین وراث فرد محجور یا غایب باشد یا متوفی دارایی با سند رسمی نداشته باشد، وراث میتوانند با یک توافقنامه موجبی مشترک اموال را تقسیم کنند. ولی با وجود مشکلات و اختلافاتی که این روش ممکن است ایجاد کند، توصیه میشود تا در اولویت اول، گواهی انحصار وراثت را دریافت کنید.
مراحل انحصار وراثت
انحصار وراثت طی چند مرحله انجام میشود که به طور معمول 2 تا 3 ماه زمان میبرد. البته با سپردن انجام این کار به وکیل متخصص، مراحل سریعتر و دقیقتر انجام میشود. مراحل عبارتند از:
1- دریافت گواهی فوت از ثبت احوال
2- اخذ فرم مربوط به انحصار وراثت از شورای حل اختلاف
3- استشهاد محضری و تایید وراث در دفترخانه اسناد رسمی
4- مشخص شدن مالیات بر ارث در اداره دارایی و اخذ رسید
5- تحویل مدارک به شورای حل اختلاف و دریافت گواهی انحصار وراثت
بهتر است این مراحل توسط وکیل خانواده انجام شود تا با سرعت و دقت بیشتری پیگیری شود.
گواهی انحصار وراثت محدود و نامحدود
انحصار وراثت محدود:
زمانی که داراییها و اموال فرد متوفی از ۳۰ میلیون ریال کمتر باشد، گواهی انحصار وراثت محدود صادر میشود. ورثه باید به دفتر اسناد رسمی مراجعه و یک فرم استشهادیه محضری را با استفاده از شهادت سه شاهد که متوجه هستند فرد فوت شده ورثه دیگری ندارد، تکمیل کنند. سپس این فرم باید توسط دفترخانه تأیید و وراث باید در دفتر الکترونیک خدمات قضایی برای دریافت گواهی اقدام نمایند.
انحصار وراثت نامحدود:
اگر ارزش داراییها و اموال فرد متوفی بیشتر از ۳۰ میلیون ریال باشد، ورثه باید برای گواهی انحصار وراثت نامحدود مراجعه کنند. برای این منظور، شورای حل اختلاف آگهی خاصی را در روزنامههای وسیع الانتشار منتشر میکند و پس از یک ماه، این گواهی به ورثه صادر میشود.
تفاوتهای کلیدی بین انحصار وراثت محدود و نامحدود:
ارزش کلی اموال و داراییهای متوفی.
زمان مورد نیاز برای دریافت گواهی.
فرآیند و مراحل اخذ گواهی.
مزایای وکیل انحصار وراثت
وقت شما را صرفهجویی میکند. حتی اگر با مسائل پیچیده مواجه نباشید، روند انحصار وراثت خود به خود زمانبر است، اما با یک وکیل ماهر، این فرآیند سریعتر پیش میرود.
با استخدام یک وکیل، دیگر نیازی به حضور شخصی شما در دادگاه یا شورای حل اختلاف نخواهد بود.
وکیل میتواند نصیب هر یک از وراث را تعیین کند و توافقنامههای لازم را با آنها بسته و روند قانونی را آغاز کند.
در صورت عدم آگاهی وراث از اموال متوفی، وکیل با تحقیق و جستجو، میتواند اموال و حسابهای بانکی متوفی را در کمترین زمان به دادگاه ارائه دهد.