بعد از تصفیه کلیه امور مرتبط با ترکه، مهر و موم، و تحریر ترکه که در این مقاله توضیح دادیم ( مقاله تحریر ترکیه ) ، مرحله بعدی، تقسیم ترکه است. این مرحله از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا در آن وراث به حقوق ارثی خود دست پیدا میکنند. در زیر مراحل تقسیم ترکه آورده شده است:
امور قبل از تقسیم ترکه
تصفیه دیون : قبل از تقسیم ترکه باید از آن مطمئن شد که تمامی دیون و مطالبات متوفی پرداخت شده یا تصفیه شدهاند. این کار برای جلوگیری از هرگونه ادعایی در آینده و از بین بردن اختلافات بین وراث انجام میشود.
تعیین حقوق وراث : با توجه به قوانین ارث و وصیتنامه (اگر وجود داشته باشد)، حقوق وراث متوفی تعیین میشود. در قوانین اسلامی، میزان وراثت هر فرد بر اساس نسبتهای خونی و نوع جنسیت تعیین میشود.
جلسه تقسیم : در این مرحله، وراث با یکدیگر جلسهای ترتیب میدهند تا در مورد چگونگی تقسیم اموال و موارد دیگر توافق کنند. اگر توافق نشده باشد، میتوانند به دادگاه مراجعه کنند.
تنظیم سند تقسیم : پس از توافق وراث یا حکم دادگاه، سند رسمی تقسیم ترکه تنظیم و توسط همه وراث امضاء میشود.
ثبت سند: برای جلوگیری از اختلافات در آینده، سند تقسیم ترکه باید در دفاتر ثبت اسناد و املاک ثبت شود.
انتقال مالکیت : با توجه به محتوای سند تقسیم، اموال متوفی به نام وراث ثبت و منتقل میشود.
توجه داشته باشید که این مراحل ممکن است با توجه به قوانین و مقررات محلی، تفاوتهایی داشته باشد. همچنین در صورتی که وراث نتوانند به توافق برسند، میتوانند از کمک مشاوران حقوقی یا وکلاء بهره ببرند.
تصفیه ترکه چیست ؟
تصفیه ترکه یکی از مراحل حیاتی قبل از تقسیم ترکه بین وراث است. این مرحله در واقع به پرداخت دیون و حقوق متعلق به متوفی و همچنین اداء واجبات مالی و دیگر موارد مالی قبل از تقسیم اصلی داراییها اشاره دارد.
مطالعه بشتر : انحصار وراثت
ماده ۸۶۹ قانون مدنی ایران موارد زیر را که قبل از تقسیم ترکه باید اداء شوند، مشخص کرده است:
هزینههای مربوط به کفن و دفن متوفی.
دیون و واجبات مالی که متوفی داشته است.
وصایایی که متوفی به آنها اشاره کرده است.
همچنین، در قوانین ایران، اولویتهایی برای پرداخت دیون قبل از تقسیم ترکه وجود دارد. این اولویتها در موارد ذکر شده بالا، از حقوق خدمه خانه گرفته تا نفقه و مهریه زن و سایر بستانکاران مطرح میشود.

وراث باید این موارد را قبل از تقسیم ترکه اداء کنند. در صورت نداشتن دارایی کافی برای اداء تمام دیون، ترکه بین تمام بستانکاران به نسبت طلب هر یک از آنها تقسیم خواهد شد.
حق تقدم در تصفیه ترکه
طبقه نخست
حقوقی که خدمه منزل برای یک سال قبل از فوت متوفی به دست آمدهاند.
حقوق کارکنان بنگاه یا کسبوکار متوفی برای شش ماه قبل از فوت.
دستمزد کارگران با پرداختهای روزانه یا هفتگی برای سه ماه قبل از فوت.
طبقه دوم
مبالغی که به اشخاصی پرداخت شده که اموالشان تحت نظر یا اداره متوفی بودهاند (مثلاً در قالب قیمومت یا ولایت). این حق تقدم فقط زمانی اعمال میشود که مرگ در دوران قیمومت یا ولایت یا تا یک سال پس از آن رخ دهد.
طبقه سوم
هزینههای مربوط به خدمات پزشکی و داروهای مربوط به درمان متوفی و خانوادهاش در سال قبل از مرگ.
طبقه چهارم
نفقههای مطابق با قوانین مربوط به زن.
مهریه زن تا سقف مشخصی.
طبقه پنجم
سایر موارد دیون و مطالباتی که در بالاترین طبقات ذکر نشدهاند.
با توجه به بازنویسیها، این موارد به طور خلاصه و مختصر ارائه شدهاند. اگر نیاز به توضیحات بیشتر یا تغییراتی دیگر داشتید، بفرمایید.
توزیع اموال متوفی (تقسیم ترکه)
پس از انجام کلیه کارهای مورد نیاز، زمان توزیع اموال فوتشده میرسد. این توزیع میتواند با توافق وراث و بدون نیاز به دادگاه انجام گیرد، اما در صورت عدم توافق، هر یک از وراث میتواند برای توزیع میراث، از دادگاه درخواست کند.
لازم به ذکر است که ولی، وصی، و قیم هر وارثی که ناتوان از تصرف باشد، امین یک فرد غایب، یا یک جنین، و هر فردی که سهم میراثی از وراث به او منتقل شده، میتواند برای توزیع اموال اقدام کند.
توزیع اموال به شیوهای انجام میشود که به هر وارث حصه معینی از هر دسته از اموال تعلق میگیرد. اگر برخی اموال قابل توزیع نباشند، میتوانند آنها را در حصه بعضی از وراث قرار دهند و مقدار معادل آن را از اموال دیگر در حصه سایر وراث تعدیل کنند. اگر ملکی قابل تقسیم نباشد، ممکن است آن ملک فروخته شده و عواید آن توزیع گردد.
اشخاصی که حق در تقاضای توزیع اموال ( تقسیم ترکه ) دارند
- ولی، وصی و قیم هر وراث ناتوان از تصرف
- تمام وراث
- امین یک فرد غایب یا یک جنین
- فردی که سهم میراثی از وراث به وی منتقل شده
- وصی تعیینشده توسط وراث
انسداد توزیع میراث
در حالت عادی، امکان لغو توزیعنامه میراث وجود ندارد زیرا فرض بر این است که وراث با آگاهی کامل رضایت دادهاند، مگر در شرایط خاص که اثبات آن مشکل است.
مطالب بیشتر :
ارث و انحصار وراثت و 5 مرحله حقوقی آن