متن پرسش :
هرگاه زوجین نسبت به یکدیگر سوء معاشرت داشته باشند زوج دعوی تمکین و زوجه مطالبه نفقه نماید آیا دادگاه می‌تواند هر دو دعوی را مردود نماید؟ ………………………
مشاوره حقوقی رایگان با وکیل خوب دادگستری
متن پرسش :
هرگاه زوجین نسبت به یکدیگر سوء معاشرت داشته باشند زوج دعوی تمکین و زوجه مطالبه نفقه نماید آیا دادگاه می‌تواند هر دو دعوی را مردود نماید؟
متن پاسخ :
نظریه اکثریت: فقها و حقوقدانان برای علت تامه تحقق هر عمل حقوقی سه جزء علت در قالب‌های مقتضی ، شرط و عدم مانع ذکر نموده‌اند. آنها هر چند مقتضی پرداخت نفقه را خود عقد نکاح دانسته اند ولی در خصوص شرطیت و یا مانعیت تمکین و نشوز اختلاف نموده‌اند. عده‌ای تمکین را در قالب فلسفی شرط نفقه دانسته و عده ای نشوز را تحت عنوان فلسفی مانع انفاق دانسته اند. ماده 1108 قانون مدنی مقرر می‌دارد : چنانچه زن از وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود. در مواردی که زوجه در عدم تمکین عذر موجه دارد استحقاق نفقه را از دست نمی‌دهد.
این موارد مورد استفاده از حق حبس ( موضوع ماده 1085 قانون مدنی) بیماری واگیردار شوهر (موضوع ماده 1127 قانون مدن) یا بیماری زوجه و خصوصاً در ایام وضع حمل (مستنبط از ماده 1108 قانون مدنی ) اختیار مسکن جداگانه بنا به حکم دادگاه در صورت اثبات خوف ضرر مالی و یا جانی و یا آبرویی برای زوجه ( موضوع ماده 1115 قانون مدنی) و در نهایت سفر زوجه می‌باشد. آنچه که موجب عدم استحقاق زوجه نسبت به نفقه می‌گردد ناشزه بودن اوست نشوز زوجه عبارت از خروج او از انجام تکالیف واجبی است که قانونگذار بر عهده او گذاشته زوجه باید امکان همه گونه استمتاعات زوج از خود را فراهم آورد و در این امر هیچ گونه قصور و کوتاهی نداشته باشد بنابراین اگر زوج متمکن از استمتاع باشد ولو اینکه زوجه سوء اخلاق و معاشرت نداشته باشد ناشزه محسوب نمی-گردد.
این نظر مبتنی بر آن است که بگوییم هر عدم تمکینی نشوز نیست ولی هر نشوزی عدم تمکین است. زیرا ممکن است مرد زن را طلب نکرده باشد و او هم تمکین نکرده پس در اینجا نشوز حاصل نیست و مرد باید نفقه زنی را که عقد کرده ولی هنوز او را به منزلش نیاورده ، بدهد . یعنی تنها عدم تمکینی که ناشی از معارضه و عصیان باشد ، نشوز محسوب است بنابراین ، حتی در صورت عدم تحقق تمکین واقعی ، عدم استحقاق زوجه نسبت به نفقه فقط در صورتی ممکن است که زوجه درخواست نفقه نکرده باشد یا به دلالت قرائن بتوان گفت که از این حق خود چشم پوشی نموده است بنابراین هرگاه زوجین هر دو از انجام حقوق و تکالیف یکدیگر در قبال هم خودداری نمایند که در قرآن کریم از این وضعیت تعبیر به شقاق شده است تا زمانی که نشوز زوجه به اثبات نرسیده مستحق نفقه خواهد بود. . ماده 1108 قانون مدنی : هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود .
ماده 1085 قانون مدنی : زن می‌تواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع ، مسقط حق نفقه نخواهد بود . . ماده 1127 قانون مدنی : هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع به علت مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود . ماده 1115 قانون مدنی : اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن می‌تواند مسکن علی حده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذوراست نفقه بر عهده شوهر خواهد بود .
نظریه اقلیت: ماده 1102 قانون مدنی حقوق وتکالیف متقابلی را بر عهده زوجین قرار داده است و در مواد 1103 و 1104 قانون مذکور آنان مکلف به حسن معاشرت با یکدیگر و معاضدت در تربیت اولاد و تشیید مبانی خانواده شده اند سوء معاشرت طرفین با یکدیگر منشأ آثاری است اولاً زوجه به دلیل سوء معاشرت زوج مجاز است از تمکین خودداری کند ثانیاً زوج نیز در صورت سوء معاشرت زوجه معاف از پرداخت نفقه می‌گردد بنابراین در فرض سوال دادگاه می تواند ضمن رد دعوی تمکین زوجه ادعای زوجه را در مورد نفقه نیز مردود نماید. . ماده 1102 قانون مدنی : همین که نکاح بطور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌شود. . ماده 1103 قانون مدنی : زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند.. ماده 1104 قانون مدنی : زوجین باید در تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر معاضدت نمایند.
صدای وکیل پاسخ دهنده به سوالات حقوقی شما و ارائه دهنده مشاوره رایگان توسط وکیل دادگستری
مطالب مرتبط
مواردی از ازدواج که موجب مجازات می شود
نفقه زن پس از مرگ همسریا طلاق همسر
آیا زوجه در عقد منقطع می تواند ادعای عسر و حرج نماید؟