در دنیای پزشکی یک رابطه حقوقی بین پزشک و بیمار وجود دارد که بر اساس آن پزشک موظف است از تمام استعدادها و توانایی های خود در درمان بیمار استفاده کند، متاسفانه همانطور که می دانید هدف مورد نظر ما همیشه این گونه نمیشود و مشکلاتی بوجود می آید.

از این رو در این مقاله سعی بر آن است تا به مفهوم قصور و تقصیر پزشک بپردازیم که چه اقداماتی از جانب پزشک را می توان سهل انگاری نامید و چگونه از پزشک شکایت کرد.

تفاوت معنی قصور و تقصیر پزشک

به عبارت دیگر باید گفت قصور پزشکی به این معناست که پزشک به طور ناخواسته و در اثر بی احتیاطی و یا حتی عدم مهارت و دانش او را وادار به انجام عملی بر خلاف وظایف خود کرده باشد.

اما در تقصیر پزشکی نوعی نیت پنهان است و پزشک عالما و آگاهانه مرتکب عمل خلاف وظیفه می شود و به همین دلیل قانونگذار قوانینی برای این وضعیت وضع کرده است که در این مقاله به آن می پردازیم.

تخلفات پزشکی شامل چه مواردی می شود؟

براساس قانون، تخلفات پزشکی را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد که شامل موارد زیر است:

فریب دادن بیمار به مهارتی که پزشک از آن برخوردار نیست مانند موردی که به دلیل تزریق اشتباه بوتاکس منجر به کم بینایی و یا فلج صورت بیمار شده و سهل انگاری و یا جذب بیمار از طریق تبلیغات دروغین، فاش کردن اسرار بیمار که در بسیاری از موارد گزارش شده، بی مبالاتی و عدم رعایت نظامات مربوطه، برخورد نامناسب کادر پزشکی با بیمار، عدم پذیرش بیماران اورژانسی و.. می باشد.

این تخلفات از طریق سازمان نظام پزشکی بررسی می‌شود و مجازات هایی نظیر محرومیت از اشتغال (پزشکی) به مدت های متفاوت که با توجه به شدت فعل انجام شده تعیین می‌گردد را دارد.

قصور پزشک چگونه اثبات میشود؟

قصور پزشکی، یک امری خلاف بر اصل است. اصل بر این است که پزشک مرتکب قصور و کوتاهی و خطا نشده است. پس بیمار باید تحقق این بی احتیاطی یا عدم مهارت را به اثبات برساند. به عبارت دیگر، پرواضح است که هر گونه ادعایی در هر دعوا و پرونده ای باید وفق قانون و به طرق قانونی با ارائه ادله اثبات دعوا، نزد محکمه به اثبات برسد. قصور پزشکی نیز از این قاعده پیروی میکند. اثبات قصور و اهمال پزشک در پرونده کیفری توسط نظریات کارشناسی پزشکی قانونی و کمیسیون نظام پزشکی علاوه بر سایر ادله و شواهد و قرائن صورت میپذیرد.

انواع خطا‌های پزشکی

در موارد زیر باید گفت پزشک مرتکب قصور و خطا می‌شود:

1- در وظیفه‌ای که به او سپرده شده مرتکب سهل انگاری، بی مبالاتی و مسامحه شده باشد.

2- باعث خسارت روحی، جسمی و مالی بیمار و یا نقص عضو و یا حتی فوت (قتل) وی گردد.

3- پزشک مسئولیت و وظیفه درمان بیمار را برعهده داشته باشد و وظیفه خود را به نحو احسن انجام ندهد.

طبق ماده 616 قانون مجازات اسلامی:

“در صورتی که قتل غیرعمد به واسطه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا اقدام به امری که مرتکب در آن مهارت نداشته است یا به سبب عدم رعایت نظامات واقع شود، مسبب به حبس از یک تا سه سال و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم خواهد شد مگر این که خطای محض باشد.”

رای قصور یا خطای پزشکی چیست؟

رای قصور یا خطای پزشکی در واقع دارای این معنی میباشد که پزشک به موجب نظریه قطعی، مرتکب قصور پزشکی شده است. و بر مبنای این امر، علیه وی حکم محکومیت صادر میگردد. عبارت قصور پزشکی، در عناوین اتهامی مندرج در شکواییه ها و آرای صادره از محاکم درج و مورد بحث و تفحص قرار میگیرد. همواره در متن رای نیز قید میگردد که مبنای محکومیت پزشک متخلف، ارتکاب قصور پزشکی به یکی از انواع مربوطه میباشد.

چگونه می‌توان قصور پزشکی را ثابت کرد؟

علاوه بر قانون مجازات اسلامی که به ماهیت تقصیر پزشکی و جرایم مرتبط با آن می‌پردازد و مجازات حاکم بر جرایم و تقصیرات را مقرر می‌کند، قانون آیین دادرسی کیفری نیز نحوه اثبات دعوی و چگونگی اثبات و رسیدگی به آن را بیان کرده است.

در این رابطه تقصیر پزشکی با اخذ نظریه کارشناسی از سازمان پزشکی قانونی یا سازمان نظام پزشکی ثابت می‌شود.

نمونه هایی از قصور پزشکان

آنچه که در عمل، متداول بوده و میتوان بعنوان نمونه های مبتلابه شکایت از قصور پزشکی بیان کرد، از قرار ذیل است:

• قصور پزشکی در جراحی زیبایی: مانند پروتز سینه یا لیفت ران و غیره که نتایج غیرقابل جبرانی را نیز به بار می آورد.
• قصور پزشکی در سقط جنین: خصوصا در موارد غیرقانونی که علاوه بر تخلف و جرم بودن آن، مسئولیت بر پزشک از این حیث بار میشود که به دلیل کوتاهی و خطای پزشکی که داشته، جان مادر نیز به خطر افتاده که در بیشتر مواقع منجر به فوت مادر شده است.
• قصور پزشکی در جراحی بینی: در اکثر موارد آنچه که مورد شکایت بیماران میباشد، از بین رفتن حس بویایی ایشان یا دفرمه شدن فرم و حالت بینی یا تنگی نفس آنها میباشد.