پس از فوت فرد، ماترک و ارث او مشترک و مشاع بین وراث است. تا زمان پرداخت دیون متوفی، ارث قابل تقسیم نیست و هیچ وارثی بدون اجازه دیگران نمیتواند در آن تصرف کند.
اگر وراث درباره تقسیم ارث توافق نداشته باشند یا وارث محجور یا غایبی وجود داشته باشد، دادگاه وظیفه تقسیم ترکه را برعهده میگیرد.
برای درخواست تقسیم ترکه از سوی دادگاه، لازم است قبلاً انحصار وراثت طی شده و تحریر و تصفیه ترکه انجام شده باشد.
در صورت توافق وراث در دادگاه، تقسیم بر اساس آن انجام میشود، در غیر این صورت پس از ارزیابی توسط کارشناس، دادگاه تقسیم را انجام میدهد.
عدم همکاری وراث در تقسیم ارث چگونه میتواند حل شود؟
وقتی اختلافاتی در میان وراث پدیدار میشود، چه بر سبب مسائل مالکیتی یا بدلیل اختلافات فردی، ممکن است تقسیم ارث با مشکل مواجه شود. مثلاً بعضی وراث بدون پرداخت هزینهای در ملک متوفی ساکن شوند، یا وجود ورثی غایب، و یا اینکه برخی از وراث مانع از تقسیم یا فروش ملک شوند. حتی گاهی برخی از وراث از پرداخت بدهیهای متوفی خودداری میکنند.
اما به چه صورتی این مشکلات قابل حل است؟
پس از فوت فرد، اموال وی به طور خودکار به وراث وی منتقل میشود. اما در صورت عدم توافق بین وراث، ابتدا میتوان با گرفتن گواهی انحصار وراثت از طریق شورای حل اختلاف اقدام کرد. اگر اطلاعات کاملی از اموال متوفی نباشد یا اختلاف در مورد ملک وجود داشته باشد، تحریر ترکه براساس قانون امور حسبی میتواند کمک کند.
در صورت عدم حل مشکل، تقدیم دادخواست تقسیم ترکه به دادگاه گام بعدی است. پس از ثبت این دادخواست، همه وراث دعوت میشوند تا رسیدگی شود. اگر مال قابل تقسیم باشد، دادگاه سهم هر وارث را تعیین میکند، در غیر این صورت ملک به مزایده گذاشته میشود و پس از فروش، سهم هر وارث مشخص میشود. برای ارزیابی مال، دادگاه از کارشناسان مربوطه استفاده میکند. پس از صدور حکم، هر ورث میتواند با پرداخت مالیات بر ارث، سهم خود را بفروشد.

بعد از آنکه تقسیم ارث از طریق دادگاه صورت گیرد، مسائل و احکام زیر اجرا میشود
اجراء حکم : پس از اخذ حکم تقسیم ارث، وراث باید به دفتر اجرائیات قضائی مراجعه و از اجراء حکم اقدام کنند. در صورت عدم همکاری یک یا چند وارث، اجرائیات قضائی میتواند به اجباری اجرای حکم پرداخته و سهم هر وارث را به او تحویل دهد.
ثبت مالکیت : پس از تقسیم ارث، وراث باید به ثبت اسناد مراجعه و مالکیت جدید خود را بر اساس حکم دادگاه ثبت کنند.
پرداخت دیون : اگر متوفی دیونی داشته باشد، قبل از تقسیم میراث، این دیون باید پرداخت شود. در صورت عدم پرداخت، دیونگذار میتواند به دادگاه مراجعه و از تصفیه دیون اقدام کند.
فروش میراث : در صورت تمایل وراث به فروش میراث، این امکان وجود دارد که با اجماع و توافق همه وراث، میراث فروخته شود و مبلغ حاصل از فروش بین وراث تقسیم شود.
حمایت از وراث ضعیف : در مواردی که وراثی سالخورده یا ناتوان وجود داشته باشد، باید توجه ویژهای به حقوق آنها داشته باشند. اگر چنین وراثی به تنهایی نتوانند حقوق خود را حفظ کنند، سایر وراث یا مراجع قانونی باید در حمایت از آنها اقدام کنند.
مشاوره قانونی : در هر مرحله از تقسیم ارث، استفاده از مشاوره یک وکیل متخصص در زمینه ارث و وراثت میتواند به پیشگیری از اختلافات و تسریع در فرآیند کمک کند.
در نهایت، مهمترین چیز در فرآیند تقسیم ارث، حفظ حقوق همه وراث و تسویه حساب به طور عادلانه است. از همه مهمتر، تلاش برای حل اختلافات به طریق صلحآمیز و دور از اختلاف میتواند به حفظ وحدت خانواده کمک کند.
درخواست تقسیم ترکه در عدم همکاری وراث
اگر وراث در تقسیم ارث به توافق نرسند، فرد میتواند برای تقسیم ترکه به دادگاه مراجعه کند. قبل از ارائه دادخواست به دادگاه برای تقسیم ترکه، وی باید گواهی انحصار وراثت را دریافت کرده و در صورت نیاز به تحریر ترکه اقدام کند. پس از اتمام این مراحل، میتوان دادخواست را به دادگاه ارائه داد. تقسیم ترکه به معنای معین کردن دقیق سهم هر وارث است. هر وارث یا در صورتی که متوفی وصیتی داشته باشد، میتواند از دادگاه درخواست تقسیم کند. دادگاه پس از دریافت دادخواست جلسهای تشکیل میدهد و اگر وراث به توافق نرسند، مسئولیت ارزیابی و قیمتگذاری اموال به کارشناس مربوطه محول میشود و سپس حکم تقسیم اموال را صادر میکند.
مطالعه بیشتر : ارث و انحصار وراثت و 5 مرحله حقوقی آن
عواقب نپرداختن به حقوق ارثی
اموال فقید که به صورت غیر رسمی میان وراث تقسیم میشوند و بعضی از آنها، مثل وسایل شخصی، دارای سند رسمی نیستند. اگر چه گاهی وراث ممکن است از روشهای غیر قانونی برای انتقال داراییها استفاده کنند، ورثهای که حق وی نادیده گرفته شده میتواند به صورت قانونی اعتراض کند و دادخواست ارائه دهد.
همچنین باید توجه داشته باشیم که فروش یا اجاره داراییهای متوفی بدون رضایت دیگر وراث، موجب تخلف قانونی میشود. این اقدامات میتوانند به مجازات منجر شوند و معاملات نامعتبر است.
روند تقسیم ارث در دادگاه
پس از آنکه دادخواست تقسیم ارث به دادگاه ارائه شود، دادگاه با بررسی حقوق وراث و درخواستها، به دعوت آنها به جلسه میپردازد. دادگاه ابتدا سعی میکند تا وراث را به توافق برساند، اما در صورت عدم موفقیت، خودش به تقسیم ارث میپردازد. بسته به شرایط، ممکن است اموال به مزایده درآیند یا مستقیماً تقسیم شوند.
چگونگی تقسیم ارث
وراث یا با هم توافق میکنند و ارث را به صورت داوطلبانه تقسیم میکنند یا اگر مخالفتی وجود داشته باشد، دادگاه و کارشناسان به تقسیم پرداخته و در نهایت از طریق مزایده امور را به اتمام میرسانند.
روشهای تقسیم ارث توسط دادگاه
تقسیم بر اساس تفکیک: در این روش، کارشناس قیمتها را معین میکند و وراث با توجه به ارزش هر دارایی، مالکیت را به دست میآورند.
تقسیم بر اساس تساوی: این روش وقتی استفاده میشود که داراییها ارزش مساوی داشته باشند و به صورت متناسب با سهم هر وارث منتقل میشوند.