در این بخش می‌خواهیم مواردی را بررسی و ملاحظه می‌کنیم که ظاهراً زوج از وظایف زناشوئی امتناع می‌نماید. اما، در واقع این موارد نشوز تلقی نمی‌شود و هرچند وی از ادای وظایف زوجیت امتناع می‌نمایند، ولی این خودداری، با عذر و مانع مشروع همراه است. بنابراین، علی‌رغم عدم انجام وظایف زوجیت، وی مستحق نفقه خواهد بود ………………….
مشاوره حقوقی رایگان با وکیل خوب دادگستری
در این بخش می‌خواهیم مواردی را بررسی و ملاحظه می‌کنیم که ظاهراً زوج از وظایف زناشوئی امتناع می‌نماید. اما، در واقع این موارد نشوز تلقی نمی‌شود و هرچند وی از ادای وظایف زوجیت امتناع می‌نمایند، ولی این خودداری، با عذر و مانع مشروع همراه است. بنابراین، علی‌رغم عدم انجام وظایف زوجیت، وی مستحق نفقه خواهد بود. در این باره ماده 1108 ق.م. مقرر می‌کند: هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهدبود. مفهوم این ماده آن است که هر گاه زن با وجود مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه خواهد بود.
عذرهایی که در این خصوص شمرده‌اند، بیشتر جنبه شرعی دارد، همان‌گونه که در قانون هم از «مانع مشروع» اسم برده شده است، هرچند این موارد صبغه قانونی هم دارند. مانند: بیماری زن، سفر زن به اذن شوهر چه واجب، مستحب و مباح، سفر واجب مثل حج، نماز یا روزه یا معتکف به اذن او (واجب یا مندوب) یا آنکه آنها واجب باشند هر چند اذن ندهد . یا در پاسخ به سؤالی که از یکی از فقهای معاصر پرسیده شده است، مبنی بر اینکه: لطفاً حکم شرعی خروج زوجه دائم، از منزل را بیان کنید و دلیل و فلسفه آن را ذکر فرمایید، پاسخ داده شده است :
ج – براساس منابع فقهی، لازم است زوجه به عقد دائم، جهت خروج از منزل رضایت زوج را طلب کند. از این قانون کلی موارد زیر استثناء شده است …
5- چنانچه ماندن در منزل، توأم با عسر و حرج غیرقابل تحمل باشد، خروج جایز است.
6- چنانچه در ضمن عقد نکاح انتخاب مسکن و اشتغال به مشاغل اداری به زوجه محوّل شده باشد و به عنوان شرط در ضمن عقد، برای خود سلب محدودیت کرده باشد.
7- خروج برای تأمین معاش، چنانچه شوهر او قادر به آن نباشد یا از انفاق سرپیچی کند.
8- خروج از منزل برای تظلّم و دادخواهی.
برخی از حقوقدانان از جمله مواردی که امتناع زن از وظایف زناشوئی، در اثر مانع مشروع می‌باشد را عبارت می‌دانند از : در صورتی که شوهر منزل مناسب با وضعیت زن برای سکونت او اختیار نکند، در صورتی که زن بیمار گردد و نزدیکی جنسی با شوهر را پزشک منع نماید و یا در عادت زنانگی باشد، زن می‌تواند از نزدیکی خودداری نماید؛ در صورتی که شوهر به یکی از امراض واگیردار مبتلا گردد، زن می‌تواند تا حدودی که از سرایت آن مصون بماند از شوهر دوری بجوید؛
قانون مدنی، به این موضوع در مواردی به صراحت اشاره کرده است مثل اینکه ماده 1115 آورده است: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضّمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن می‌تواند مسکن علی‌حده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد، و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر عهده شوهر خواهد بود و یا ماده 1127 در مورد ابتلاء شوهر به یکی از امراض مقاربتی می‌گوید: هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد،
زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع به علّت مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود.
راجع به مفاد ماده 1115ق.م. ماده 12 قانون ازدواج نیز همین امر را مقرر داشته بود (مصوب سال 1310) طبق، این ماده: در مواردی که زن ثابت کند ترک منزل سبب خوف ضرر بدنی یا مالی است که عادتاً نمی‌توان تحمل کرد و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل معذور است، نفقه بر عهده شوهر خواهدبود .مورد دیگری که در نوشته برخی از فقیهان بزرگ مطرح گردیده وامروزه مصادیق آن نادر است، اینکه چون شرط وجوب نفقه تمکین است، اگر زوجه صغیره باشد، به دلیل اینکه صغیره نمی‌تواند تمکین نماید. پس نفقه او بر زوج واجب نیست . در اینجا با اینکه عذر موجه است نفقه، تعلق نمی‌گیرد.
صدای وکیل پاسخ دهنده به سوالات حقوقی شما و ارائه دهنده مشاوره رایگان توسط وکیل دادگستری
مطالب مرتبط
مواردی از ازدواج که موجب مجازات می شود
نفقه زن پس از مرگ همسریا طلاق همسر
آیا زوجه در عقد منقطع می تواند ادعای عسر و حرج نماید؟