یکی از مسائلی که ممکن است در زندگی مشترک زوجین پیش بیاید، نحوه محاسبه مهریه پس از فوت شوهر است. مهریه یکی از حقوق مالی زن در عقد نکاح است که مرد موظف به پرداخت آن در صورت مطالبه زن می‌باشد اما در صورتی که شوهر فوت کند، این سوال پیش می‌آید که چگونه می‌توان مهریه را مطالبه کرد و چه تغییراتی در نحوه پرداخت آن اعمال می‌شود. همچنین در برخی موارد، ممکن است پدر زوج در قبال پرداخت مهریه تعهداتی داشته باشد که در این مقاله به بررسی آن خواهیم پرداخت.

تعهد پدر زوج برای پرداخت مهریه

به‌طور معمول، مسئولیت پرداخت مهریه بر عهده شوهر است و پدر وی هیچ تعهد قانونی در قبال مهریه ندارد ولی در موارد خاصی، ممکن است پدر زوج در زمان عقد یا پیش از فوت شوهر، به‌صورت کتبی و قانونی ضمانت نماید که مهریه را پرداخت کند. این موضوع به‌ ویژه زمانی اهمیت پیدا می‌کند که زوج به‌ دلایل مختلف از پرداخت مهریه ناتوان باشد.

در صورتی که پدر شوهر مسئولیت پرداخت مهریه را بر عهده بگیرد، زن می‌تواند در صورت عدم توانایی شوهر در پرداخت، مهریه را از پدر شوهرش مطالبه کند. به عبارت دیگر، در صورتی که پدر شوهر تعهد کتبی برای پرداخت مهریه داده باشد، او به‌عنوان مسئول پرداخت مهریه شناخته می‌شود. اگر چنین تعهدی وجود نداشته باشد، زن حق ندارد مهریه را از پدر شوهر مطالبه کند.

نحوه محاسبه مهریه بعد از فوت شوهر

محاسبه مهریه بعد از فوت شوهر به عوامل مختلفی بستگی دارد. در صورتی که شوهر فوت کند، زن می‌تواند مهریه خود را از ترکه (اموال باقی‌مانده از شوهر) مطالبه کند. این اموال شامل دارایی‌هایی است که پس از فوت شوهر به‌جا می‌ماند؛ اموالی از قبیل خانه، ماشین، حساب‌های بانکی و هر نوع دیگری دیگر.

مهریه نقدی

اگر مهریه زن به‌ صورت وجه نقد یا پول رایج کشور تعیین شده باشد، مبلغ آن باید طبق شاخص تورم سال فوت شوهر محاسبه شود (نه سال مطالبه). به این معنی که دادگاه مبلغ مهریه را بر اساس نرخ تورم سال فوت مرد تعیین می‌کند یعنی شاخص قیمت‌هایی که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در آن سال اعلام شده است. 

مهریه سکه یا اموال غیرمنقول

اگر مهریه به‌صورت سکه یا اموال غیرمنقول باشد، چون این اموال ارزش روز دارند، به نرخ روز محاسبه می‌شوند. برای مثال، اگر مهریه زن ۵۰ سکه باشد و شوهر فوت کند، تعداد سکه‌های مهریه طبق قیمت روز سکه محاسبه و به زن پرداخت می‌شود. همچنین اگر مهریه از نوع ملک یا اموال دیگر باشد، همان اموال به زن تعلق خواهد گرفت.

مطالبه مهریه از طریق ثبت اسناد رسمی

در شرایطی که شوهر فوت کند، زن می‌تواند از طریق دو روش مهریه خود را مطالبه کند:

1. مطالبه مهریه از طریق دادگاه:

   زن می‌تواند به دادگاه خانواده محل زندگی خود مراجعه کرده و درخواست مطالبه مهریه خویش را بدهد. دادگاه بر اساس اموال باقی‌مانده شوهر، میزان مهریه را تعیین و آن را از ترکه متوفی یعنی اموال باقی مانده او پرداخت می‌کند.

2. مطالبه مهریه از طریق ثبت اسناد رسمی:

   زن می‌تواند به اداره ثبت اسناد رسمی مراجعه کند و با ارائه سند ازدواج خود، خواستار صدور اجرائیه برای پرداخت مهریه شود. در این صورت، با صدور اجرائیه، زن می‌تواند اموال شوهر را به اداره ثبت معرفی کرده و درخواست توقیف آن‌ها را بدهد.

حق تقدم زن در مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر

در صورتی که شوهر فوت کند، زن نسبت به دیگر طلبکاران، حق تقدم در دریافت مهریه را دارد. یعنی طبق قانون، زن در اولویت پرداخت مهریه قرار میگیرد بنابراین اگر اموال شوهر کافی برای پرداخت همه طلبها نباشد، از آن اموال، ابتدا مهریه پرداخت میشود سپس اموال باقی مانده، بین سایر طلبکاران تقسیم می‌شود و اگر اموال متوفی کافی نباشد، بدهی‌ها به‌طور مساوی بین طلبکاران تقسیم می‌شود و وراث هیچ تعهدی نسبت به پرداخت بدهی‌ها بیش از اموال وی ندارند.

محاسبه مهریه در صورت فوت شوهر: طبق شاخص سال فوت یا نرخ روز؟

یکی از سوالات مهمی که ممکن است پیش بیاید این است که آیا مهریه باید بر اساس نرخ روز یا شاخص سال فوت شوهر محاسبه شود؟ طبق قانون، وقتی که مهریه زوجه از ترکه شوهر متوفی پرداخت می شود، تاریخ فوت شوهر مبنای محاسبه قرار می‌گیرد.

این بدان معنی است که اگر مهریه زن وجه رایج باشد، مبلغ آن بر اساس شاخص قیمت‌ها در سال فوت شوهر محاسبه می‌شود. در صورتی که مهریه سکه یا اموال باشد، نرخ روز برای محاسبه مهریه به‌ کار گرفته می‌شود.

وراث و انتقال مهریه به آن‌ها پس از فوت شوهر

با فوت شوهر، مهریه زن به وراث او منتقل نمی‌شود و همچنان متعلق به زن باقی می‌ماند. به عبارت دیگر، هرگونه طلب مالی که زن بابت مهریه از شوهر خود داشته، به‌عنوان حق قانونی او باقی می‌ماند و پس از فوت شوهر، به وراث او منتقل نمی‌شود. البته در صورتی که مهریه زن وجه رایج باشد، قیمت روز آن ممکن است تغییر کند، اما اصل مبلغ مهریه همان است که در سند ازدواج ذکر شده است.

نکات پایانی: مشاوره حقوقی برای مطالبه مهریه

مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر و نحوه محاسبه آن موضوعی پیچیده و نیازمند آگاهی دقیق از قوانین است. در چنین شرایطی، مشاوره با یک وکیل مهریه و خانواده می‌تواند به شما کمک کند تا مراحل قانونی را به‌درستی طی کنید و از حقوق خود دفاع نمایید. وکیل مهریه می‌تواند شما را در مراحل مختلف مطالبه مهریه از ترکه شوهر، محاسبه مهریه بر اساس شاخص سال فوت و پیگیری حقوقی کمک کند.

در صورتی که نیاز به مشاوره حقوقی دارید، توصیه می‌کنیم با یک وکیل متخصص در صدای وکیل در امور مهریه و ارث مشورت کنید تا بتوانید به‌خوبی از حقوق خود در این زمینه دفاع کنید. تلفنهای ما به شماره 02166567312 آماده ارائه مشاوره حقوقی سریع به شماست.