اگر فردی چکی داشته باشد که پس از برگشت مفقود شود و سابقه در بانک مرکزی برای وی درج شده است، چگونه می‌تواند آن را از سابقه‌اش پاک کند؟
اگر فردی چکی داشته باشد که پس از برگشت مفقود شود و سابقه در بانک مرکزی برای وی درج شده است، چگونه می‌تواند آن را از سابقه‌اش پاک کند؟
درصورتی‌که چک بنا به دلایلی، با گواهی عدم پرداخت از سوی بانک مواجه شود، دارنده چک برای مطالبه وجه آن و رسیدن به حقوق خود، از «چهار طریق» می‌تواند اقدام کند:
اقدام از طریق تقدیم شکایت کیفری: با توجه به قانون صدور چک با اصلاحات سال 1382، دارنده چک می‌تواند بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک مربوط، به طرفیّت صادرکننده چک، اقدام به طرح شکایت کیفری کند البته طرح شکایت کیفری منوط به این است که دارنده چک مواعد 6 ماهه را رعایت کرده باشد. یعنی اولا: ظرف 6 ماه از تاریخ صدور چک، برای وصول وجه آن به بانک مراجعه کرده باشد؛ ثانیاً: بعد از مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت، اقدام به طرح شکایت کیفری کند. بدیهی است شکایت کیفری فقط علیه صادرکننده چک امکان‌پذیر است بنابراین علیه سایر اشخاص یعنی ضامن و ظهرنویس، نمی‌توان اقدام به شکایت کیفری کرد.
از طرفی، براساس اصلاحات قانون صدور چک در سال 1382، چک‌های وعده‌دار، بدون تاریخ، سفیدامضا، مشروط و بابت تضمین انجام معامله، فاقد جنبه کیفری اعلام شده است بنابراین در صورتی که هر کدام از این موارد، اثبات شود، طرح شکایت کیفری به نتیجه نخواهد رسید زیرا در این موارد، صادرکننده چک قابل تعقیب کیفری نیست.
در نتیجه، اقدام به صدور چک از سوی صادرکننده و برگشت آن توسط دارنده، در صورتی دارای اوصاف کیفری است که فرضا به تاریخ روز بوده و بدون وعده صادر شده باشد و از طرفی، سایر شرایط نیز رعایت شده باشد.
اقدام از طریق دایره اجرای ثبت: با توجه به اینکه چک «در حکم اسناد لازم‌الاجرا» است، لذا دارنده چک می‌تواند از طریق دایره اجرای ثبت، درخواست صدور اجراییه علیه صادرکننده چک کند. (ماده 2 قانون صدور چک) البته اقدام ثبتی از طریق ادارات ثبت اسناد و املاک، نیازمند وجود و تحقق شرایطی است. از جمله این شرایط آن است که فقط اقدام علیه صادرکننده چک امکان‌پذیر است؛ باید مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک، گواهی شده باشد؛ صادرکننده چک اموالی داشته باشد و دارنده چک نیز آن اموال را به اجرای ثبت معرفی کند؛ دارنده چک باید نیم‌عُشر اجرایی را بپردازد. ضمن اینکه لاشه چک هم در این مرحله، از دارنده چک دریافت می‌شود. اقامه دعوای تجاری از طریق تقدیم دادخواست: با توجه به اینکه چک همانند سفته و برات از جمله «اسناد تجاری» مندرج در قانون تجارت محسوب می‌شود، بنابراین دارنده چک می‌تواند علیه همه مسئولان، اعم از صادرکننده و ظهرنویسان، تحت شرایطی، با تقدیم دادخواست مربوط، اقامه دعوای تجاری کند. اقامه دعوای مدنی از طریق تقدیم دادخواست: دارنده چک، در هر حال، حق اقامه دعوا علیه صادرکننده چک را دارد که این امر، با تقدیم دادخواست به دادگاه‌های عمومی حقوقی و طبق تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی صورت می‌گیرد و عموما دارندگان چک از این روش، به عنوان آخرین مرحله استفاده می‌کنند. حال اگر فردی چکی داشته باشد که پس از برگشت، مفقود و سابقه در بانک مرکزی برای وی درج شده است، چگونه می تواند آن را از سابقه‌اش پاک کند؟ در این‌صورت لازم است فرد از دارنده چک که گواهی عدم پرداخت به نام او صادر شده است، رضایت‌نامه رسمی اخذ و به بانک ارایه کند تا با انعکاس آن به بانک مرکزی اقدام شود.
اقدام از طریق تقدیم شکایت کیفری: با توجه به قانون صدور چک با اصلاحات سال 1382، دارنده چک می‌تواند بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک مربوط، به طرفیّت صادرکننده چک، اقدام به طرح شکایت کیفری کند البته طرح شکایت کیفری منوط به این است که دارنده چک مواعد 6 ماهه را رعایت کرده باشد. یعنی اولا: ظرف 6 ماه از تاریخ صدور چک، برای وصول وجه آن به بانک مراجعه کرده باشد؛ ثانیاً: بعد از مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت، اقدام به طرح شکایت کیفری کند. بدیهی است شکایت کیفری فقط علیه صادرکننده چک امکان‌پذیر است بنابراین علیه سایر اشخاص یعنی ضامن و ظهرنویس، نمی‌توان اقدام به شکایت کیفری کرد.
از طرفی، براساس اصلاحات قانون صدور چک در سال 1382، چک‌های وعده‌دار، بدون تاریخ، سفیدامضا، مشروط و بابت تضمین انجام معامله، فاقد جنبه کیفری اعلام شده است بنابراین در صورتی که هر کدام از این موارد، اثبات شود، طرح شکایت کیفری به نتیجه نخواهد رسید زیرا در این موارد، صادرکننده چک قابل تعقیب کیفری نیست.
در نتیجه، اقدام به صدور چک از سوی صادرکننده و برگشت آن توسط دارنده، در صورتی دارای اوصاف کیفری است که فرضا به تاریخ روز بوده و بدون وعده صادر شده باشد و از طرفی، سایر شرایط نیز رعایت شده باشد.
اقدام از طریق دایره اجرای ثبت: با توجه به اینکه چک «در حکم اسناد لازم‌الاجرا» است، لذا دارنده چک می‌تواند از طریق دایره اجرای ثبت، درخواست صدور اجراییه علیه صادرکننده چک کند. (ماده 2 قانون صدور چک) البته اقدام ثبتی از طریق ادارات ثبت اسناد و املاک، نیازمند وجود و تحقق شرایطی است. از جمله این شرایط آن است که فقط اقدام علیه صادرکننده چک امکان‌پذیر است؛ باید مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادرکننده در بانک، گواهی شده باشد؛ صادرکننده چک اموالی داشته باشد و دارنده چک نیز آن اموال را به اجرای ثبت معرفی کند؛ دارنده چک باید نیم‌عُشر اجرایی را بپردازد. ضمن اینکه لاشه چک هم در این مرحله، از دارنده چک دریافت می‌شود. اقامه دعوای تجاری از طریق تقدیم دادخواست: با توجه به اینکه چک همانند سفته و برات از جمله «اسناد تجاری» مندرج در قانون تجارت محسوب می‌شود، بنابراین دارنده چک می‌تواند علیه همه مسئولان، اعم از صادرکننده و ظهرنویسان، تحت شرایطی، با تقدیم دادخواست مربوط، اقامه دعوای تجاری کند. اقامه دعوای مدنی از طریق تقدیم دادخواست: دارنده چک، در هر حال، حق اقامه دعوا علیه صادرکننده چک را دارد که این امر، با تقدیم دادخواست به دادگاه‌های عمومی حقوقی و طبق تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی صورت می‌گیرد و عموما دارندگان چک از این روش، به عنوان آخرین مرحله استفاده می‌کنند. حال اگر فردی چکی داشته باشد که پس از برگشت، مفقود و سابقه در بانک مرکزی برای وی درج شده است، چگونه می تواند آن را از سابقه‌اش پاک کند؟ در این‌صورت لازم است فرد از دارنده چک که گواهی عدم پرداخت به نام او صادر شده است، رضایت‌نامه رسمی اخذ و به بانک ارایه کند تا با انعکاس آن به بانک مرکزی اقدام شود.