افزایش روزافزون طلاق در جامعه و متزلزل شدن بنیاد خانواده‌ها باعث شده است که جوانان با احتیاط بیشتری به ازدواج فکر کنند و هم دلیلی شده که دوران پیش از عقد که در بین مردم به دوران نامزدی شناخته می‌شود نسبت به گذشته طولانی تر شود. دراینجا سوال پیش می‌آید آیا دوران نامزدی تعهدات و گاه هدایایی که بین زوجین رد وبدل می‌شود تعهدی برای آن‌ها ایجاد می‌کند.

امروزه جوانان ترجیح می‌دهند با طولانی‌ کردن دوران نامزدی به شناخت بیشتری از یکدیگر دست پیدا کنند که دربرخی موارد عدم تفاهم بین پسر و دختر به بر هم زدن نامزدی منجر می‌شود.

در همان ابتدا باید توجه داشت که طبق ماده ی 1305 قانون مدنی کشور وعده ازدواج برای طرفین ایجاد تعهد و علاقه ایجاد نمی‌کند هر چند که تمام و یا قسمتی از مهریه پرداخت شده باشد بنابراین تا زمانی که عقد نکاح جاری نشده باشد هرکدام از زن و مرد می‌توانند از ازدواج امتناع کنند و طرف مقابل نیز نمی‌تواند وی را مجبور به ازدواج کرده تا به جهت امتناع از ازدواج طلب خسارت کند.

این مطلب به این معنی نیست که قانون فرد زیان دیده را در اثر تقصیر طرف مقابل که دچار خسارت شده است رها کند درنتیجه نامزدی که طرف مقابل خود را فریب دهد، مسئول جبران خسارت است.

به موجب ماده 1036 قانون مدنی:«اگر یکی از نامزدها وصلت را بدون علت موجهی به هم بزند در حالی که طرف مقابل و یا پدر او و یا اشخاص دیگر به اعتماد وقوع ازدواج مخارجی کرده باشد، طرفی که وصلت را به هم زده است باید از عهده‌ی خسارت وارده برآید ولی خسارت باید فقط مربوط به مخارج متعارف باشد».

با طولانی‌تر شدن دوران نامزدی روابط عاطفی بین طرفین ایجاد می‌شود که با برهم خوردن آن خسارت‌های روحی و عاطفی به ویژه در دختران ایجاد می‌کند. باید توجه داشت اگر چه یکی از مسائلی که در قانون حمایت از خانواده در صلاحیت دادگاه خانواده دانسته شده، موضوع رسیدگی به چگونگی جبران خسارت ناشی از دوران نامزدی است و تحت عنوان زیان معنوی قوانینی در محاکم دادگستری وجود دارد اما به لحاظ معضلات اثبات و احراز آن‌ها توسط دادگاه‌ها مراجعین این‌گونه پرونده‌ها از نتیجه دادخواهی رضایت زیادی ندراند اما به لحاظ جبران خسارت‌های مادی قوانین بیشتر اجرایی است.

به موجب قانون هر یک از نامزدها می‌توانند در صورت برهم زدن نامزدی هدایایی را که به‌طرف دیگر داده است مطالبه کند و اگر عین هدایا موجود نباشد باید وجه معاول آن‌ها را پرداخت کنند مگر این‌که هدایا بدون تقصیر از بین رفته باشد.

به عنوان مثال هدایایی مانند عطر وادکلن که با مصرف از بین می‌روند نیاز به جبران ندارند. باید توجه داشت شخصی که اقدام برهم‌زدن نامزدی می‌کند موظف به جبران خسارت‌های مادی و معنوی ناشی از اقدام خود است اما نمی‌تواند هیچ فردی را به اجبار به همسری دیگری در آورد.

مقالات مرتبط: