یکی از مسائل چالش برانگیزی که اصولا به هنگام جدایی زوجین از یکدیگر مطرح می گردد مباحث مالی است. تصنیف اموال بعد از طلاق یکی از شروطی است که در سند ازدواج به‌عنوان یکی از شروط ضمن العقد تعیین‌شده است و بسیاری از مردان به‌طور آگاهانه یا بدون اطلاع از آن اقدام به امضای آن حین عقد می‌کنند که با این شرط مرد موظف می‌شود در صورت طلاق دادن همسرش مال یا مبلغی را به وی بپردازد این امر در بعضی دیگر از کشورها نیز مرسوم است. در ادامه همراه ما باشید تابیشتر برایتان توضیح دهیم و چنانچه نیاز به وکیل طلاق داشتید با صدای وکیل در ارتباط باشید.

شروط ضمن عقد چیست؟

قبل از آنکه راجب تصنیف اموال بعد از طلاق صحبت کنیم بهتر است بدانیم شروط ضمن عقد چیست؟ درباره شروط ضمن عقد باید اینطور گفت که؛ زن به‌محض این‌که صیغه عقد جاری شود حق خروج از منزل، حق کار، حق تحصیل، حق طلاق، حق مسکن و… را به اختیار شوهر خود می‌گذارد اما با در نظر گرفتن شروط ضمن عقد ازدواج در عقدنامه می‌تواند این اختیارات را خود بدست آورد.

شرط تصنیف اموال و دارایی

به طور کلی تصنیف اموال بعد از طلاق به معنای انتقال نیمی از اموال به دست آمده در طول زندگی مشترک توسط زوج به زوجه پس از جدایی می باشد. به عبارت دیگر از آنجایی که در نظام حقوقی اسلام، اختیار طلاق با مرد است، بر همین اساس یکی از شروط اختیاری ضمن عقد نکاح این است که زوج قبول می‌کند که اگر روزی خواست همسر خود را طلاق دهد، نیمی از اموال به دست آمده در طول زندگی مشترک را به او منتقل کند. با این حال باید گفت پذیرش این شرط در هنگام وقوع اختیاری است و اگر مرد با این شرط موافقت نکند، کسی نمی‌تواند مدعی اموال وی شود.

اما یکی از دشواری‌های اعمال شرط تصنیف اموال بعد از طلاق و دارایی مرد بعد از طلاق این است که مردان در این شرایط اقدام به انتقال اموال و دارایی‌های خود به خویشاوندان و نزدیکان خود می‌کنند. به‌نظر می‌رسد که شرایط تعلق این مال به زنان کاری بس دشوار بوده و با نارسایی‌های زیادی مواجه باشد هرچند که مطابق رویه قضایی در دادگاه‌ها درصورتی‌که در عمل اموالی از مرد یافت نشود زن می‌تواند اجرت‌المثل درخواست کند.

مال مورد تصنیف چیست و باید دارای چه شرایطی باشد؟

حال در صورتی که شرط تصنیف اموال بعد از طلاق اعمال شود، مرد موظف می شود مال یا مبلغی را به زن بپردازد که این مال نیز جهت پرداخت باید شرایطی باشد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- مالی که باید به زن پرداخت شود تا نصف اموال و دارایی مرد است و نه لزوما نصف اموال. بنابراین، ممکن است دادگاه با در نظر گرفتن وضعیت مالی مرد، تعداد فرزندان، نقش زن در کسب این اموال و … به میزانی کمتر از آن حکم دهد.

2- همانطور که در شرط تصنیف اموال بعد از طلاق آمده است از عبارت “تا نصف دارایی موجود” استفاده شده است و این بدین معنی است که اموالی که مرد بعد از عقد نکاح به دست آورده است در هنگام دادخواست طلاق باید موجود باشد. پس اگر قبل از دادخواست اموال را منتقل کرده باشد شامل این شرط نمی گردد. به عبارت ساده تر، اموال و دارایی هایی از مرد مشمول این حکم قرار می گیرند که موجود باشند. بنابراین، اگر مرد در مدت زندگی مشترک مالی را بدست آورده باشد ولی در حین طلاق به هر علتی موجود نباشد.

3- اموالی که تحت عنوان تصنیف اموال بعد از طلاق از طرف مرد به زن پرداخت می شود اموالی هستند که مرد پس از ازدواج و ایام زناشویی به دست آورده است. بنابراین، در صورتی که مرد قبل از ازدواج اموالی داشته باشد، مشمول شرط تنصیف اموال و دارایی نخواهد شد. از سوی دیگر، لازم به ذکر است که ارث شامل این شرط نمی شود چراکه مرد آن را به دست نیاورده است بلکه به طور رایگان به او تعلق گرفته است و نه بر اساس تلاش او.

نکات مهم درباره تصنیف اموال بعد از طلاق

1- اگر رای طلاق به درخواست زوج با تصمیم دادگاه نسبت به نصف اموال صادر شود ولی زوج طلاق را ثبت و اجرا نکند زوجه بهره ای از نصف اموال نخواهد برد و دریافت نصف اموال یا معادل آن منوط به ثبت طلاق است نه صدور حکم.

2- جرم فرار از دین، مشمول دین می گردد و شرط نصف اموال از آن خروج موضوعی دارد. با این وصف اگر مردی متعمدا اموال خود را قبل از دادخواست طلاق منتقل کرده باشد که زوجه از نصف اموال او سهمی نبرد، جرم نیست و از مصادیق جرم فرار از دین نمی باشد.

3- شرط تنصیف اموال بعد از طلاق در قانون وجود ندارد به عبارت دیگر از نظر قانون زوج تکلیفی بر پرداخت نصف دارایی به زوجه ندارد. با این حال، در صفحه هشتم قباله ازدواج (سند نکاحیه) سازمان ثبت اسناد املاک کشور به صورت چاپی و پیش فرض شرط نصف دارایی را پیش بینی شده است و در ذیل آن محل امضاء زوج و زوجه قرار دارد و این بدین معنی است که اگر زوجین و به خصوص زوج (مرد) این شرط را امضاء نکند، نصف اموال در روابط زوجین جایگاهی نخواهد داشت.

4- در متن مذکور از لغت “دارایی” استفاده شده است و نه اموال و دارایی یک شخص شامل بدهکاری وی هم می شود. لذا دادگاه در بررسی شرط تصنیف دارایی می بایستی به این موضوع دقت داشته باشد و بدهکاری های زوج را نیز برای استخراج سهم زوجه از این شرط، در نظر بگیرد.

5- ادعای نفهمیدن و متوجه نشدن شرط تنصیف، بعد از امضاء در محاکم پذیرفته نمی شود.

6- می توان شرط نصف دارایی را تغییر داد. بر طبق ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی زوجین می توانند هر شرط معقول و مشروعی را ضمن عقد نکاح توافق کنند. به عنوان مثال می توان شرط تنصیفی نوشت که در موقع طلاق خواه دادخواست از جانب زوج یا زوجه باشد نصف اموال زوج بعد از عقد به زوجه تعلق بگیرد یا این که می توان شرط کرد که نصف اموال زوجه نیز به زوج تعلق گیرد … در این خصوص محدودیتی نیست به غیر از آنچه قانون مقرر کرده است.

جمع بندی

 یکی از مباحثی که پس از طلاق در خصوص حقوق مالی زوجه مطرح می‌شود، وضعیت تقسیم دارایی‌های مشترک یا همان تصنیف اموال بعد از طلاق است. بنابراین باید گفت در ماده 1118 قانونی مدنی ایران، استقلال مالی زن از شوهر را به رسمیت شناخته است؛ این ماده مقرر می‌دارد: «زن مستقلاً می‌تواند در دارایی خود هر تصرفی را که می‌خواهد بکند».

مشاوران متخصص صدای وکیل آماده پاسخ گویی به تمام سوالات شما عزیزان می باشند.