نه تنها در ایران، بلکه در تمامی کشورها زن و مرد پس از ازدواج دارای مسئولیت و حقوق مختلفی می‌شوند. در ایران به دلیل دادن حق مالی به زن تحت عنوان مهریه، حق نکاح و طلاق دست مرد است. البته تحت شرایط قانونی، زن نیز می‌تواند برای طلاق یک طرفه اقدام کند. عموم افراد بر این باورند که با بخشش مهریه می‌توانند از همسر خود طلاق بگیرند.
ولی این باور کاملا اشتباه بوده و زن بر اساس شرایط قانونی و وضعیت خود می‌تواند بدون بخشش مهریه برای طلاق اقدام نماید. در ادامه توضیحاتی در خصوص طلاق با بذل مهریه و یا بدون بخشش آن ارائه خواهیم داد.
شرایط طلاق با بخشش مهریه
یکی از رایج‌ترین انواع طلاق از سمت زن، بخشش مهریه می‌باشد. به این صورت که زن با بخشش مهریه تعیین شده در قباله ازدواج، برای طلاق یک طرفه اقدام و زندگی مشترک را پایان می‌دهد. بر اساس قانون مدنی، در موارد خاص امکان طلاق از سمت زن وجود دارد.
در چنین موارد، زن بدون نیاز به رضایت همسر خود به دادگاه خانواده مراجعه و جهت اخذ حکم طلاق و ثبت آن اقدام می‌کند. در ادامه به شرایط طلاق بدون بخشش مهریه اشاره خواهیم داشت.
عسر و حرج زن و غیرقابل تحمل بودن زندگی:
بر اساس ماده 1130 قانون مدنی، در صورتی که شرایط به وجود آمده ادامه زندگی برای زن با مشقت و سختی همراه باشد؛ زن در صورت اثبات قادر به طلاق یک طرفه می‌باشد. در واقع هر موردی که زندگی را برای زن سخت و غیرقابل تحمل کند؛ با اثبات عسر و حرج امکان طلاق وجود دارد.
ابتلا به بیماری‌های صعب العلاج روانی و یا مسری، اعتیاد، مورد ضرب و شتم قرار دادن، ترک زندگی خانوادگی و یا هرگونه سوء استفاده ادامه دار از زن تنها بخشی از موارد و نمونه‌های عسر و حرج به حساب می‌آید که در ماده 1130 قانون مدنی نیز به آن‌ها اشاره شده است.
دقت داشته باشید که ترک زندگی خانوادگی توسط مرد سبب محکومیت وی و دریافت مجازات 5 سال حبس و یا بیشتر می‌شود.
عدم پرداخت نفقه شوهر بنابر دلایلی همچون ناتوانی در پرداخت:
بر اساس ماده 1129 قانون مدنی، در صورت عدم پرداخت نفقه شوهر به دلایل مختلفی همچون ناتوانی و عدم امکان اجرا حکم محکمه و الزام او جهت پرداخت نفقه، زن با رجوع به حاکم می‌تواند به طور اجباری از همسر خود طلاق بگیرد.
اگر شوهر عمدا از پرداخت نفقه خودداری کند نیز همسر او پس از قطعیت حکم نفقه و عدم امکان اجرای آن، می‌تواند رای موافقت با طلاق را دریافت کند.
داشتن وکالت در طلاق:
یکی از مهم‌ترین و راحت‌ترین راه‌های طلاق زن بدون نیاز به رضایت شوهر، در اختیار داشتن وکالت در طلاق می‌باشد. یعنی اگر زن در همان ابتدای ازدواج وکالت در طلاق را به روش‌های مختلف بگیرد، در صورت بروز مشکل بدون نیاز به رضایت شوهر می‌تواند برای طلاق اقدام نماید. وکالت در طلاق به دو صورت است که در ادامه توضیحاتی در خصوص هر یک ارائه خواهیم داد.
• وکالت مطلق در طلاق:
در وکالت مطلق در طلاق، طرفین توافق کرده که مرد به همسر خود وکالت داده تا در طی مدت تعیین شده، هر زمان که بخواهد، بدون نیاز به هیچ شرط و شروطی با مراجعه به دادگاه خانواده برای طلاق اقدام نماید. برای دریافت وکالت مطلق در طلاق با مراجعه به دفاتر رسمی و با تنظیم یک وکالت نامه رسمی امکان‌پذیر است. در این وکالت باید حق عزل وکیل ساقط شده و زن حق توکیل به غیر، حق اسقاط تجدید نظرخواهی و فرجام خواهی داده شود.
• وکالت مشروط در طلاق:
وکالت مشروط در طلاق به این صورت که است که زوجین شروطی را در ضمن سند ازدواج درج و آن‌ها را امضاء می‌کنند. به این ترتیب در صورت تحقق هر یک از آن شرایط، زن با مراجعه به دادگاه خانواده می‌تواند برای طلاق یک طرفه اقدام نمایید.
به عنوان مثال: در صورتی که شرط ازدواج شوهر با زن دیگری بدون رضایت همسر درج شود؛ اگر مرد با فرد دیگری ازدواج کند، زن وکیل در طلاق بوده و با اثبات این موضوع قادر به گرفتن طلاق است. وکالت مشروط در طلاق در واقع همان شروط دوازده گانه طلاق بوده که در انتهای سند ازدواج درج می‌شود. البته در صورت توافق زوجین، امکان اضافه کردن شروط دیگر و امضا آن‌ها وجود دارد.
غیبت شوهر به مدت طولانی:
بر اساس ماده 1029 قانون مدنی، در صورتی که شوهر بیش از 4 سال غیبت داشته باشد؛ طلاق از طرف زن امکان‌پذیر است. یعنی اگر شخص 4 سال تمام، غلیب مفقود الاثر باشد؛ همسر وی می‌تواند جهت تقاضای طلاق اقدام نماید. به این ترتیب با رعایت ماده 1023، حاکم طلاق وی را صادر می‌کند.
البته زن برای این کار باید تشریفات مربوطه نظیر: درج آگهی در روزنامه و … را انجام دهد. به این صورت امکان ثبت طلاق از سمت زن وجود خواهد داشت.
آیا طلاق با بخشش مهریه از سمت زن امکان پذیر است؟ چگونه؟
طلاق با بخشش مهریه در حالت‌ها و شرایط مختلفی از سمت زن انجام می‌شود. در صورتی که مرد به همسر خود وکالت مطلق در طلاق داده باشد؛ اعطای این وکالت در مقابل بخشش حقوق مالی و یا غیر مالی انجام می گیرد. به عنوان مثال: زن می‌تواند با واگذاری حضانت فرزندان به شوهر، وکالت طلاق را اخذ نماید.
در واقع مهریه از مهم‌ترین حقوق مالی زنان در عقد ازدواج به حساب می‌آید. اغلب افراد مبالغ قابل توجهی را به عنوان مهریه در نظر می‌گیرند. حال اگر مرد در مقابل بذل و بخشش مهریه، اقدام به اعطای وکالت مطلق در طلاق نماید؛ همسر وی در هر زمانی که بخواهد، تنها با مراجعه به دادگاه خانواده می‌تواند درخواست طلاق خود را ثبت نماید.
در سایر موارد و شرایط، زن پس از مراجعه به دادگاه خانواده می‌تواند با بذل تمام و یا بخشی از مهریه خود، برای طلاق اقدام کند. در نهایت بعد از اخذ حکم و رای دادگاه، طلاق وی به صورت رسمی ثبت می‌شود.
بخاطر داشته باشید که در بعضی موارد، حتی با بخشش مهریه، مرد درخواست طلاق زن را قبول نمی‌کند. در نتیجه شرایط طلاق گرفتن زن پیچیده شده و نیاز به اثبات دلایل خود به دادگاه را دارد.