کودک آزاری از نگاه حقوق ایران|وکیل کودک|وکیل پایه یک دادگستری

مشاوره حقوقی رایگان با وکیل خوب دادگستری

از منظری کلی، کودک آزاری را می توان به دو قسم کلی تقسیم کرد: کودک آزاری جسمی و کودک آزاری روانی. با توجه به انگیزه و عوامل ارتکاب جرم، کودک آزاری به انواع مختلفی قابل تقسیم است، که عبارتند از:
1. کودک آزاری ناشی از آزار جسمی؛ مانند ضرب و جرح؛
2. کودک آزاری ناشی از بهره گیری خلاف؛ مانند بهره گیری برای قاچاق و مطلق به کار گرفتن کودک زیر پانزده سال؛
3. کودک آزاری ناشی از ترک فعل؛ مانند نادیده گرفتن عمدی سلامت، بهداشت و ترک انفاق کودک؛
4. کودک آزاری جنسی؛ مانند استفاده از کودک در هرزه گری ها.
صریح ترین قانونی که در تقابل با پدیده کودک آزاری به تصویب رسیده، قانون حمایت از کودکان و نوجوانان (مصوب 1381) است، که در برگیرنده کودکان زیر 18 سال نیز می باشد. البته در قوانین دیگری نیز به صورت جسته و گریخته و به مناسبت هایی به مسائل کودک آزاری پرداخته شده و در صدد حمایت از کودک بر آمده است.(3) به عنوان مثال ماده 2 قانون حمایت از کودکان مقرر می دارد: هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد ممنوع است .
بر اساس این تعریف، ماهیت کودک آزاری ، اذیت و آزار است، لذا مجرم باید سوء نیت عام وخاص داشته و در صدد آزار او برآمده باشد. بدین سبب کسی که از روی غفلت یا عدم سوء نیت باعث به وجود آمدن صدماتی به کودک شود، مرتکب کودک آزاری نشده است. از سوی دیگر کودک آزاری، جرمی مقید به نتیجه است و لذا باید عملیات آزار دهنده، موجب صدمات جسمی یا روانی و اخلاقی گشته و سلامت جسم و روان کودک را به خطر اندازد. عنصر مادی این جرم، عبارت است از صدمات جسمی؛ مانند جراحات و صدمات روانی، مانند پریشانی روانی، اضطراب، افسردگی و مانند آن. جالب این که پیش از این در قوانین، صدمات روانی جرم تلقی نمی شده است، لکن این قانون در جهت حمایت کامل از کودک، صدمات روانی را نیز جرم تلقی نموده است.
بنابراین، این ماده در بر گیرنده جرایم ناشی از کودک آزاری جسمی ناشی از آزار و نیز کودک آزاری روانی می شود.
هر چند ماده7 قانون حمایت از کودک مقرر می دارد که: اقدامات تربیتی در چارچوب ماده (59) قانون مجازات اسلامی، مصوب 7/9/1370 و ماده (1179) قانون مدنی، مصوب 19/1/1314 از شمول این قانون مستثنی است ؛ اما از مصادیق کودک آزاری ناشی از آزار جسمی، تنبیه بدنی خارج از حد متعارف توسط والدین یا سرپرست قانونی است، که بخش عظیمی از آمار کودک آزاری را در ایران و جهان دارد(4).
برخی از حقوقدانان یکی از دلایل افزایش این نوع از کودک آزاری را به سبب ابهامات قانونی می دانند که این ابهامات قابل بررسی است. با توجه به تبیین فقه، تنبیه بدنی منتهی به قطع عضو یا جرح، به یقین خارج از حد متعارف بوده و علاوه بر مجازات، به موجب ماده 1184 قانون مدنی بنا به صلاحدید قاضی می تواند سبب عزل ولی کودک از ولایت و سرپرستی او گردد. البته ضرب و جرح کودک، چه از سوی والدین و چه غیر ایشان، به موجب عموم مواد 269، 295 قانون مجازات اسلامی قابل قصاص و دیه است.